NA LATO. O podaniach i legendach z gminy Ostroróg

Książek idealnych na wakacje są miliony, jeśli nie miliardy. A jednak żadne nie wywołują takiej euforii czytelników, jak historie pełne tajemnic, zagadek i przygód. Zapewne właśnie dlatego latem również dorośli (to nie żart!) wracają do kultowej serii Pana Samochodzika lub sięgają po „Wakacje z Duchami”. Bo te książki, mimo upływu lat nadal wywołują tęsknotę za okresem słodkiego dzieciństwa. Bo one, choć znane doskonale, nie nudzą się nigdy. Podobnie jak legendy opowiadane dawniej przez dziadków, dziś niezmiennie wzbudzają ciekawość, powodując uśmiech na twarzy. Zaklęta w nich magia i ponadczasowe prawdy stają się okazją do refleksji oraz niewinnych powrotów do przeszłości. I poszukiwań – historii, wspomnień, a w pewnym wymiarze również informacji o Małej Ojczyźnie. Na przykład o Ostrorogu, o którym znany i ceniony szamotulski bajarz oraz gawędziarz, Łukasz Bernady snuje fantastyczne opowieści.

„Ostroróg. Podania, legendy, przepowiednie”, to wydana w ubiegłym roku na zlecenie ostrorogskiego urzędu pięknie ilustrowana książka dla dzieci. Zawiera 4 tradycyjne historie związane z Ostrorogiem i najbliższą okolicą, dobrze zachowane zresztą w pamięci starszego pokolenia mieszkańców. Choć nie wszystkie. Historie zostały sfabularyzowane odpowiednio do dzisiejszych czasów, dzięki czemu ożyły na nowo. Pobudzają wyobraźnię i niosą za sobą wiele wartości kulturowych z dawnych dziejów Ostroroga.

– Ostroróg jest regionem niezwykle bogatym w legendy i rozmaite podania. Moim celem było natomiast ubrać je we właściwą formę – tak, by mogły one dotrzeć do dzieci, które są najwdzięczniejszymi odbiorcami, ale zarazem i bardzo wymagającymi. Muszę przyznać, że stanęło przede mną bardzo odpowiedzialne zadanie. Ten obraz, który po przeczytaniu danej opowieści wykreuje się w głowie młodego czytelnika, zostanie z nim przecież do końca życia. Musiałem zatem zadbać o to, by historie były łatwe w odbiorze, a zarazem ciekawie napisane – tak, by angażowały dziecko. Mam nadzieję, że mi się to udało – mówi z uśmiechem Łukasz Bernady, autor książki.

Kluczem do wyboru kilku spośród wielu ostrorogskich podań do opracowania była pewna mądrość życiowa i uniwersalne prawdy w nich zawarte. Łukasz Bernady tłumaczy, że historie mają z jednej strony w prosty sposób opowiadać o Małej Ojczyźnie, z drugiej – nieść ważny przekaz z czytelnym morałem. Stąd też w książce znajdziemy odniesienia do istoty pokoju, a także historie o poświęceniu w imię wyższych wartości, odwadze i ludzkiej dobroci, która zawsze zostanie nagrodzona. Prawda historyczna, jak to w bajaniu, nie jest najważniejsza, jednak pracując nad publikacją Bernady nie tworzył historii od podstaw. Te funkcjonujące od wieków na Ziemi Ostrorogskiej opowiedział jedynie w nieco inny, bardziej przystępny dla dziecka sposób. W każdej z nich znalazło się jednak miejsce na odwołania do lokalnej historii. Odnajdziemy tu m.in. autentyczną postać Sędziwoja z Ostroroga, opowieść o kościele św. Jakuba znajdującym się niegdyś w Piaskowie, czy tak szczególną przepowiednię związaną z Jeziorem Wielkim.

– „Przepowiednia o marmurowym stole” jest pewnym ewenementem w zakresie podań i legend. Przeczytałem już ich naprawdę sporo, ale jeszcze nigdy nie spotkałem się z formą typowej przepowiedni, czyli historią spisaną w czasie przyszłym – mówiącą o tym, co stać się może za lat 100 lub 1000 – podkreśla autor – Na dodatek niesie ona za sobą wartość ponadczasową, gdyż mówi o pokoju, który kiedyś wreszcie zapanuje na świecie – dodaje.

Dopełnieniem opowieści są przepiękne ilustracje Małgorzaty Flis z Krakowa wykonane akwarelami, które dodatkowo pobudzają wyobraźnię czytelnika. Nawiązują do stylu dawnych ilustratorów, w tym urodzonego w Szamotułach, Janusza Grabiańskiego. Flis stworzyła również kolorowankę dla dzieci odwołującą się do książki z opowiastkami, jednak przygotowana została ona w zupełnie innej technice oraz stylistyce.

I tak, fantastyczne podania z Ostroroga, powróciły do miasta pragnąc ocalić przed zapomnieniem element dawnej kultury. Chociaż książka adresowana jest do młodych czytelników, sięgnąć po nią może każdy. Bo na legendy nigdy nie jest przecież za późno.