Poranna kawa - zastrzyk energii, czy placebo? Naukowcy zbadali lubiany napój i doszli do ciekawych wniosków

Wiele osób pije kawę rano, aby się obudzić, dodać sobie energii i zwiększyć produktywność. Większość z nich twierdzi, że kawa właśnie tak na nich działa. Kawa została już przebadana na różne sposoby i znany jest jej wpływ na organizm. Wiadomo, że związki w niej zawarte działają stymulująco na mózg. Szczególnie kofeina, która aktywuje szlaki dopaminy, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za motywację, chęć do działania i pamięć.

Jak jednak wynika z badań kawa pod względem oddziaływania neurochemicznego na mózg ma mniejszy wpływ na osoby sięgające po nią regularnie. To skłoniło naukowców do przyjrzenia się jej wpływowi psychologicznemu. Naukowcy chcieli zrozumieć, co motywuje ludzi do jej picia. Wyniki badania opublikowanego w czasopiśmie naukowym Frontiers in Behavioral Neuroscience przyniosły niezwykłe wnioski. Okazało się bowiem, że zarówno spożywanie kawy, jak i samej kofeiny powodowało zmiany w aktywności mózgu. Jednak tylko kawa zwiększała aktywność obszarów odpowiedzialnych za przetwarzanie wizualne i funkcje poznawcze wyższego poziomu.

Naukowcy zbadali za pomocą rezonansu magnetycznego 47 osób o średniej wieku 30 lat, które piły co najmniej 1 filiżankę kawy dziennie. Dla porównania przebadano również 36 osób, które otrzymały napój z zawartością samej kofeiny.

Wszyscy uczestnicy nie pili kawy, ani nie spożywali produktów z kofeiną na co najmniej 3 godziny przed badaniem. Następnie naukowcy przeprowadzili badanie fMRI, czyli funkcjonalnego rezonansu magnetycznego przed zażyciem kofeiny lub wypiciem szklanki kawy oraz pół godziny po wykonaniu tych czynności.

Badacze odkryli, że zarówno kawa, jak i sama kofeina powodowały zmiany w aktywności mózgu i pomagały szybciej przejść z trybu odpoczynku do trybu pracy nad zadaniami. Jednak okazało się również, że inne obszary mózgu są aktywowane wyłącznie u osób pijących kawę.

Tylko spożycie kawy, ale nie kofeiny, prowadziło do zwiększonej aktywności kontroli wykonawczej i sieci wzrokowych związanych z przetwarzaniem wizualnym i funkcjami poznawczymi wyższego poziomu, w tym pamięcią roboczą, kontrolą poznawczą i zachowaniem ukierunkowanym na cel. Może się to wiązać z doznaniami zmysłowymi odczuwanymi podczas picia kawy, a nie z samym działaniem kofeiny.

Autorzy doszli do wniosku, że część typowych efektów przypisywanych kawie może być związana z mechanizmami innymi niż sama kofeina. Wśród tych innych mechanizmów wymieniają całe doświadczenie związane z piciem kawy – które może obejmować pewien efekt placebo czy oczekiwania, które nie były brane pod uwagę w badaniu – powiedział dla Medical News Today dr Antonio Teixeira, profesor psychiatrii i dyrektor Programu Neuropsychiatrii w UTHealth Houston, nie zaangażowany w badanie.

Naukowcy doszli do wniosku, że różne efekty picia kawy i przyjmowania samej kofeiny mogą wynikać z sensorycznych doświadczeń związanych z piciem kawy.

W tym przypadku może zadziałać efekt placebo. Jest on spowodowany tym, że kulturowo wypicie filiżanki kawy przed rozpoczęciem dnia jest normą społeczną. Zasadniczo wielu kojarzy swoją „poranną kawę” z pobudzeniem i przygotowaniem na nadchodzący dzień. Po przebudzeniu wiele osób rutynowo pije poranną kawę przed rozpoczęciem dnia, co w naturalny sposób wiąże się z produktywnością. Przygotowywanie się do dnia przy porannej kawie to wspólne doświadczenie i norma społeczna – powiedziała Amargo Couture, dietetyczka z Staten Island University Hospital w Nowym Jorku, nie zaangażowany w badania.

Dodatkowo w kawie, oprócz pobudzającej kofeiny, zawartych jest także wiele innych substancji biologicznie czynnych, które mają ogromny wpływ na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne.

Składniki kawy, takie jak terpeny – kafestol i kahweol oraz polifenole, takie jak kwas chlorogenowy, wchodzą w interakcje z różnymi receptorami w mózgu, zwiększając energię, poprawiając nastrój i dając nam motywację do działania. Przebadano terpeny i polifenole w kawie i wykazano, że mają właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, co wiąże się również z niższym ryzykiem depresji – dodała Couture.

Źródło: Coffee consumption decreases the connectivity of the posterior Default Mode Network (DMN) at rest Frontiers in Behavioral Neuroscience