Radusz – ogromna wieś w Puszczy Noteckiej, która przestała istnieć. Pod koniec XIX wieku mieszkało w niej około 700 osób

Pierwsi osadnicy przyjechali do Radusza z Dolnego Śląska i zajęli się przede wszystkim karczowaniem lasów i osuszaniem terenów. Jak duża była to wieś, niech świadczy fakt, że pod koniec XIX wieku zamieszkiwało ją 689 osób żyjących w 77 gospodarstwach, w większości wyznania protestanckiego. Niektóre z nich zajmowały ponad 100 ha powierzchni. W Raduszu funkcjonował kościół, szkoła, trzy karczmy, urząd stanu cywilnego, czy poczta.

Ciąg dalszy tekstu pod materiałem wideo

Po I wojnie światowej, kiedy na mapę świata powróciła Polska, część mieszkańców Radusza wyjechała do Niemiec. Wówczas ich gospodarstwa zajęli Polacy. W Raduszu powstał wówczas budynek polskiej Straży Granicznej.

Po wybuchu II wojny światowej, w 1940 roku, większość mieszkańców Radusza została wysiedlona przez Niemców, a niemieckich gospodarzy przeniesiono do innych miejscowości.

Wkrótce potem zabudowania rozebrano, a pola zalesiono. Dlaczego? Otóż wysocy rangą dygnitarze III Rzeszy Niemieckiej postanowili urządzić sobie w Puszczy Noteckiej tereny polowań. Przeszkadzało im to, że w środku lasu może znajdować się fragment cywilizacji.

Po wojnie mieszkańcy Radusza nie wrócili do swojej miejscowości. Dokończono jej rozbiórkę, a cegły trafiły na odbudowę Warszawy. Część z nich została także wykorzystana do budowy Szkoły Podstawowej nr 2 w Międzychodzie.

Dziś po Raduszu zostały tylko ukryte w lasach fundamenty, które świadczą o tym, że w tym miejscu toczyło się życie. Zwracają też uwagę zdziczałe drzewa owocowe, bzy i kasztanowce rosnące w monolicie sosnowym. Zachował się też budynek z 1890 roku, w którym od 2007 roku działa – prowadzona przez Nadleśnictwo Międzychód i stworzona staraniem Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Ziemi Międzychodzkiej, Izba Pamięci Wsi Radusz, w której można znaleźć pamiątki po dawnych mieszkańcach wsi. Izba od 2019 roku nosi imię Jerzego Przybylskiego, dawnego mieszkańca wsi.

W okolicy Radusza stworzono też dwie trasy rowerowe. Jedna – żółta - „Śladami Radusza” liczy sobie ok. 14 km. Druga – niebieska – liczy ok. 23 km. Obie pokazują m.in. relikty zabudowy.

Co roku w Raduszu Andrzej Wilkoński – pasjonat z Międzychodu, który odnalazł w Puszczy Noteckiej większość pozostałości dawnej wsi, wespół z Nadleśnictwem Międzychód – organizuje rajd rowerowy. Odbywa się na przełomie maja i czerwca.