Święta we Włoszech: jak w Italii obchodzi się Boże Narodzenie? Cukrowe Alpy, czarownica zamiast Mikołaja i inne niezwykłe tradycje

Najnowsze badania, m.in. statystyki tanich linii lotniczych, wskazują, że Polacy, którzy decydują się spędzić święta za granicą, najczęściej decydują się na Włochy. Italia jest nieodmiennie popularna wśród polskich turystów niezależnie od pory roku. Kraj przyciąga pięknymi krajobrazami, wspaniałymi zabytkami, pyszną kuchnią, i klimatem przyjemnym nawet zimą (w grudniu przeciętnie 13 stopni w Rzymie, 16 w Palermo).

Włochy są szczególnie interesujące w okresie Bożego Narodzenia, gdy turyści mogą przypatrywać się i brać udział w obchodach świąt. Niektóre włoskie tradycje świąteczne są podobne do polskich, inne zupełnie odmienne, oryginalne i zaskakujące.
Przekonajcie się, jak obchodzi się Boże Narodzenie we Włoszech i w których miejscach Italii magia świąt jest najsilniejsza. Zapraszamy do krótkiego informatora dla turystów o świętach we Włoszech.

Czytaj też: Najpiękniejsze miejsca we Włoszech, o których mogliście nie słyszeć. Te zakątki trzeba zobaczyć choć raz w życiu – to ukryte skarby Italii

Okres świąt Bożego Narodzenia zaczyna się we Włoszech 8 grudnia (rocznica ogłoszenia dogmatu o niepokalanym poczęciu NMP z 1854 r.) i kończy 6 stycznia (w święto Objawienia Pańskiego).

Włosi mówią na Boże Narodzenie „Natale”, czyli „Narodziny”, a życzenia świąteczne po włosku brzmią najczęściej „buon Natale” lub „felice Natale”.

Do najstarszych bożonarodzeniowych tradycji włoskich należy wznoszenie szopek, popularnych również w Polsce. To właśnie we Włoszech narodziła się tradycja świątecznych szopek – zapoczątkował ją równo 800 lat temu (w 1223 r.) św. Franciszek z Asyżu, który przy pomocy inscenizacji sceny narodzin Chrystusa uczył prostych Włochów religii.

Włoskie szopki bożonarodzeniowe są bardzo urokliwe i przeważnie przedstawiają narodzenie Jezusa w otoczeniu raczej włoskim niż palestyńskim.

Włosi kochają także ubierać bożonarodzeniowe choinki. W każdym mieście przed katedrą stoi rozświetlone drzewko, a najsłynniejszą choinką jest chyba ta ustawiana w Watykanie przed bazyliką św. Piotra. Co ciekawe, choinka i szopka trafiły do Watykanu niedawno, dopiero za pontyfikatu Jana Pawła II, ale jak widać, przyjęły się dobrze.

Włosi tak pokochali choinki, że stworzyli nawet jedyną w swoim rodzaju choinkokształtną iluminację na wzgórzu Ingino nad miastem Gubbio w Umbrii. Tamtejsza świetlna choinka ma 650 m wysokości i 350 szerokości, a widać ją z odległości 50 km! W 1991 r. iluminacja została wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa jako największa choinka na świecie.

Zobaczcie, jak wyglądało zapalenie światełek na choince w Gubbio w tym roku:

Choinka w Gubbio na mapie:

Typowo włoską tradycją bożonarodzeniową, szczególnie popularną na południu kraju, są koncerty dudziarzy (zampognari). To jakby kolędnicy, tyle że ubrani w tradycyjne włoskie stroje pasterskie i wyposażeni w dudy, na których wygrywają świąteczne melodie.

Kto we Włoszech przynosi dzieciom prezenty? Jest oczywiście św. Mikołaj (nazywany Babbo Natale), ale nie tylko i nie wyłącznie w same święta. Już 13 grudnia podarki rozdaje św. Łucja, potem Dzieciątko Jezus, a w styczniu wróżka Befana. Befana wygląda jak czarownica, ale jest poczciwa, choć spóźniła się na narodziny Jezusa, dlatego teraz co roku oblatuje wszystkie domy, w których są dzieci, na wypadek, gdyby któreś z nich okazało się być Dzieciątkiem.

Zobaczcie, jak może wyglądać uliczny koncert zampognari:

Czytaj też: Wycieczka do Włoch: z czego słyną regiony tego kraju? Czego spróbować na Sycylii, Sardynii, w Toskanii czy Kalabrii?

Podobnie jak w Polsce, wieczerza wigilijna we Włoszech musi być postna, co nie znaczy, że skromna. Zamiast mięsa serwuje się ryby (7 rodzajów) i w ogóle owoce morza; nie karpia, lecz np. capitone, czyli marynowanego węgorza. Post nie wszędzie jest zachowywany i np. w Północnej Italii popularnym daniem świątecznym jest kurczak, a w centralnej części półwyspu jagnięcina.

Jeśli chodzi o desery, włoskie święta nie liczą się bez panettone, czyli ciasta z kandyzowanymi owocami i rodzynkami rodem z Mediolanu. To sprawdzony przysmak – tradycja jego wypiekania sięga XII w., a jednym ze znanych miłośników panettone był Giuseppe Verdi.

Innym przysmakiem jest pandoro (od pan de oro, czyli złoty chleb), wynalezione w 1894 r. w Weronie, mieście miłości (tam Szekspir umieścił akcję „Romea i Julii”). To w zasadzie słodka babka w kształcie ośmioramiennej gwiazdy, często posypywana cukrem-pudrem (Włosi mówią wtedy, że ciasto przypomina ośnieżone szczyty Alp).

Włosi, podobnie jak Polacy, obdarowują się prezentami, tyle że w różnych terminach. Na północy kraju pora na prezenty to poranek pierwszego dnia świąt, a na Południu, bardziej jak w Polsce, prezenty są częścią wieczerzy wigilijnej.

Północ to w wielu regionach Włoch pora na pasterkę. Z kolei pierwszy dzień świąt – właściwe Boże Narodzenie – jest świętem państwowym, urzędy i większość biznesów są zamknięte, a Włosi spędzają czas z rodzinami.

Jeśli wybieracie się do Włoch, by spędzić tam święta, praktycznie nie możecie źle trafić. Wszędzie atmosfera Bożego Narodzenia jest niezwykła i radosna. Są jednak miejsca w Italii, które specjalizują się w określonym rodzaju świątecznego uroku. Zobaczcie, gdzie najbardziej warto się wybrać, jeśli macie ochotę na:

• Białe i aktywne święta – najwięcej śniegu spada oczywiście na północy kraju. Wybierzcie się np. do Trydentu albo zaplanujcie noworoczne narty w Tyrolu Południowym (Bolzano i okolice).
• Słoneczne święta – jeśli wolicie spędzać Boże Narodzenie w cieple i słońcu, czeka na was Sycylia. Tutejsze plaże należą do najlepiej nasłonecznionych w Europie, a woda w grudniu ma średnio prawie 17 stopni Celsjusza.
• Duchowe święta– odwiedźcie Rzym i Watykan, weźcie udział w pasterce z papieżem, przyjmijcie papieskie błogosławieństwo Urbi et Orbi, obejrzyjcie naturalnych rozmiarów szopkę na Placu św. Piotra.
• Imprezowe święta – Mediolan słynie ze swoich ślicznych świątecznych dekoracji, jarmarków, koncertów i okolicznościowych wydarzeń. To miasto dla was, jeśli lubicie, gdy w okresie świąteczno-noworocznym dużo się dzieje. Można się też stąd wybrać na wycieczkę nad piękne Jezioro Como.
• Święta w atmosferze historii i sztuki – Florencja to świetny kierunek dla osób, które przy okazji świąt chciałyby też zobaczyć coś niecoś ze słynnych włoskich kolekcji sztuki. We Florencji na gości czeka wiele sławnych galerii i muzeów z dziełami sztuki, które po prostu trzeba zobaczyć. Właśnie w tym mieście zobaczycie np. Dawida dłuta Michała Anioła albo „Narodziny Wenus” pędzla Botticellego.

Czytaj też: 6 najpopularniejszych kierunków podróży na zimę. Polska „perła turystyczna” znalazła się na liście